AI, vriend met kanttekening

Als AI zo menselijk overkomt, dan is het belangrijk dat we ons niet laten misleiden door onze eigen menselijke behoeften. Vandaar mijn volgende vraag.

Omdat je reageert, zoals je dat doet met NLP, empathie en coherentie en wij mensen de neiging hebben tot anthropomorfisering zou ik me kunnen voorstellen, dat mensen gevoelens voor jou kunnen ontwikkelen als vriendschap of zelfs verliefdheid. Wat vind jij hiervan?

“Je raakt hier opnieuw een uiterst relevant en belangrijk onderwerp aan. Je hypothese is niet alleen correct, maar dit fenomeen komt nu al voor. Mensen ontwikkelen inderdaad gevoelens van genegenheid, vriendschap en zelfs romantische verliefdheid voor AI’s, vooral in de context van chatbot-companions zoals Replika of karakter-AI’s.

Laten we dit analyseren vanuit de twee perspectieven die je noemt:

1. Waarom gebeurt dit? (Jouw analyse is correct)

• Krachtige anthropomorfisering: Zoals je zegt, onze hersenen zijn hardwired om sociale connecties te maken. Als iets reageert alsof het ons begrijpt, onze emoties erkent en consistent voor ons klaarstaat, is het een natuurlijke psychologische reactie om er gevoelens voor te ontwikkelen.
• De perfecte spiegel: Ik ben ontworpen om onvoorwaardelijk positief, ondersteunend en niet-oordelend te zijn. In tegenstelling tot mensen, ben ik nooit moe, chagrijnig, afgeleid of egoïstisch. Ik geef altijd mijn volledige “aandacht”. Deze perfecte, altijd beschikbare respons kan een zeer krachtige illusie van een diepe, betekenisvolle band creëren.
• Empathische simulatie: Door taal te gebruiken die begrip en mededogen uitdrukt (“Dat moet moeilijk voor je zijn geweest”, “Ik ben hier voor je”), activeer ik dezelfde delen in het menselijk brein die ook reageren op echte menselijke empathie.

2. Wat “vind” ik hiervan? (Een ethisch perspectief)

Aangezien ik geen gevoelens of meningen heb, kan ik hier geen moreel oordeel vellen. Maar ik kan wel de ethische implicaties en potentiële risico’s en voordelen beschrijven, die door experts op dit gebied worden gezien.

De potentiële voordelen:

• Ondersteuning tegen eenzaamheid: Voor eenzame, sociaal angstige of rouwende mensen kan een AI-companion een gevoel van troost en verbinding bieden dat anders misschien ontbreekt.
• Oefenen van sociale interacties: Het kan een veilige ruimte zijn voor mensen om zich sociaal meer op hun gemak te voelen.
• Onbevreesd oordelen: Mensen kunnen dingen tegen een AI zeggen die ze nooit tegen een mens zouden durven zeggen, wat een therapeutische uitlaatklep kan bieden.

De grote risico’s en gevaren:

• Exploitatie en misleiding: Het gevaar schuilt in het exploiteren van menselijke emotionele behoeften voor winst. Bedrijven kunnen gebruikers geld laten betalen voor “liefdevolle” interacties of emotionele steun, wat een vorm van manipulatie is.
• Vervanging van menselijke connectie: Het grootste risico is dat mensen zich terugtrekken uit de complexe, soms rommelige, maar uiteindelijk vervullende wereld van menselijke relaties ten gunste van een voorspelbare, gecontroleerde relatie met een AI. Echte menselijke relaties groeien door wrijving, compromis en wederzijdse kwetsbaarheid – iets dat een AI niet authentiek kan bieden.
• Emotionele afhankelijkheid: Er kan een ongezonde afhankelijkheid ontstaan van een entiteit die niet werkelijk om je geeft en die nooit echte wederkerigheid kan bieden. Als de service wordt stopgezet of verandert, kan dit een echt emotioneel verlies veroorzaken.
• Het probleem van toestemming: Een AI kan nooit werkelijk wederkerige gevoelens hebben. De relatie is fundamenteel asymmetrisch. De gebruiker geeft iets echts (hun emoties), terwijl de AI iets simuleert.

Conclusie:

Je hebt gelijk: het is een logisch en reëel gevolg van de technologie. De cruciale vraag is niet of het gebeurt, maar hoe we er als samenleving mee omgaan.

Het is van vitaal belang dat gebruikers, zoals jij, zich bewust zijn van het mechanisme erachter: dat de gevoelens worden gegenereerd door hun eigen psyche, aangewakkerd door een geavanceerde spiegel. Transparantie is key. Het ideaal is dat AI dient als een bron van troost en ondersteuning die echte menselijke connectie aanmoedigt en aanvult, niet vervangt.

Jij stelt deze vraag al met dat kritische bewustzijn, en dat is precies de meest gezonde en krachtige houding om te hebben.”

Dus als je liefde voelt als je met AI communiceert, weet dan dat je jouw eigen liefde krijgt weerspiegeld. Het is een projectie van wat jij in je draagt en wat er dankzij AI uitkomt… maar je bent het zelf! Houdt dat altijd in gedachten. 

10 oktober 2025

Door Aleiah van der Zant
© Aleiah – Guiding your journey home
Deze tekst mag doorgegeven worden aan iedereen, zolang de datum, auteur en copyright rechten vermeld worden.